A vida non se concerta, artigo publicado na Revista Galega de Educación – Nova Escola Galega
Unha das peculiaridades da nosa organización pública, que non existe en moitos outros países, e moito menos coas dimensións que ten na nosa sociedade, é a existencia de espazos privados que están a prestar servizos públicos porque a administración “concerta” con eles, ou sexa págalles, para que fagan o mesmo que xa está a facerse dende a propia administración; coa diferenza de que esas empresas privadas “concertadas” poderá facelo con moito menos control, menos rigor, e menos responsabilidades.
Ese “concertamento” de servizos está actuando en cada vez máis ámbitos da nosa vida, concértanse espazos sanitarios, residencias de anciáns, academias de formación do persoal …
E concértase tamén o Ensino Público, porque temos mercadas unha morea de prazas, pagadas con fondos públicos, para que os nosos nenos e nenas estean escolarizados en centros privados, din que gratuitamente para as familias, durante a etapa da súa formación primaria e secundaria; máis tamén na FP, nas escolas infantís, nos conservatorios, etc.
Para nós, para as familias que defendemos o Ensino Publico Galego, a existencia deses concertos supón unha fonda irregularidade na organización educativa galega, non só porque conculca gravemente o principio de igualdade que debe rexer, dun xeito impoluto, a vida educativa; senón porque na práctica supón unha vía de escape pola que está a se fugar de acotío a necesidade de establecer políticas inclusivas xeneralizadas, que permitan que as xeracións futuras non caian nos erros e nas discriminacións gratuítas nas que caemos, precisamente polo abandono dos poderes públicos, as xeracións anteriores.
Os centros educativos privados, porque o feito de concertar prazas non os fai máis públicos, non son gratuítos, porque sempre andan na procura do xeito de conseguir unha contribución, máis ou menos elevada, por parte das familias, a medio do cobramento de servizos “complementares” que acaban sendo de utilización obrigada. Esa é a súa primeira condición diferenzadora entre o seu alumnado, ou máis ben a primeira peneira que impide o acceso real de alumnado en situación de exclusión por motivos económicos ás súas aulas; as familias saben que acabarán pagando “algo”, e tamén saben que nin que ese “algo” sexa pouco vai ser asumíbel por elas.
Pero é que os centros educativos privados teñen un proxecto social, particular e diferenciado, que as máis das veces o que fai é tentar eliminar da vida do seu alumnado unha parte da realidade diversa que existe no mundo real; a idea que sustenta o ensino privado é a procura dun espazo protexido, a creación dunha realidade paralela que elimine os atrancos que puidesen impedir unha formación académica de éxito, a elaboración dun currículo limpo e brillante que encamiñe ao alumnado a unha saída laboral cómoda e rápida.
O grande problema é que eses “atrancos” son persoas, con dificultades, con diversidade funcional, con diversidade cultural, xente que pensa douro xeito, moitas veces incómodo ou que precisa dunha adaptación do grupo, xente máis pobre ou de extracción social máis desfavorecida; pero eses “atrancos” son realmente a vida mesma, a complexidade e incomodidade que supón convivir e incluír a todas aquelas persoas que veñen connosco na vida. Tamén é certo que ao evitar eses atrancos, tamén impiden a aprendizaxe inherente a esa convivencia diversa, o que precisamente é a maior vantaxe e riqueza que aínda temos no Ensino Público.
Dende o mundo das asociacións de nais e pais de alumando público temos moi presente que precisamos desa diversidade para que os nosos fillos e fillas medren no coñecemento do mundo total que lles arrodea. Sabemos que a vida non se concerta, que non existe, nin é necesaria, unha fórmula de dispersión de todo problema, e que a xuventude mellor preparada vai ser aquela que teña a capacidade de contemplar o mundo tal e como é, sen falsidade nin selección previa.
Por suposto, debera ser a administración pública quen impedira a existencia desas anomalías sociais, quen prohibira que a educación fose un espazo mercantilizado; pero nós tampouco debemos rexeitar a nosa responsabilidade, tamén é preciso que as familias aprendamos que querer o mellor para os nosos fillos e fillas non ten nada que ver coa pretensión de blindalos fronte a todo o molesto, difícil ou diferente, porque precisamente da súa inclusión no mundo completo virá a súa formación integral, e a posibilidade de seren individuos positivos para a sociedade e felices para si propios. E esa inclusión está na escola pública, na que é de todas e que ten que estar poboada por todas.
Fernando Lacaci Batres
Vicepresidente da Confederación ANPAS GALEGAS
Todos os artigos da revista número 71 na seguinte ligazón:
http://www.nova-escola-galega.org/almacen/documentos/RGE71_contidos_resumos.pdf